De vandaag verschenen externe evaluatie naar de staatssteun aan KLM is een steun in de rug van het KLM-personeel, zo stellen de vijf cabine-, grond- en pilotenvakbonden, te weten: de NVLT, De Unie, VKP, VNC en de VNV: “We hebben ons jarenlang moeten verweren tegen de publieke en politieke kritiek op onze opstelling. Wij waren ervan overtuigd dat de werkwijze alsook de inhoud van bepaalde voorwaarden van het toenmalige kabinet onjuist waren. Wij voelen ons met de conclusies van de externe evaluatiecommissie en ook EY gesteund.” 

De evaluatie bevestigt de kritiek van de vakbonden en conclusies van de VN-organisatie ILO, dat vakbonden vanaf het begin betrokken hadden moeten worden. 

De vakbonden herkennen bovendien de kritiek op de gestelde overheidsvoorwaarden. Zo hadden diverse voorwaarden een lange doorlooptijd die niet overeenkwam met de kortetermijndoelstellingen van de steun en looptijd. Bovendien concluderen de onderzoekers dat voorwaarden onvoldoende rekening hielden met wijzigingen van externe omstandigheden. Dat was ook een van de oorzaken dat vakbonden geen invulling meer konden geven aan opgelegde arbeidsvoorwaardelijke eisen na 2022.

Het is bemoedigend dat dit kabinet onderkent dat een steunoperatie zich vooral op het hoofddoel van het veiligstellen van de continuïteit van de onderneming dient te richten en daarom met de hoeveelheid van voorwaarden alsook het opnemen van onderliggende subdoelen (zoals reductie van arbeidskosten) terughoudend moet zijn, aangezien deze vaak al nodig zijn om te voldoen aan de gestelde bedrijfseconomische voorwaarden.

De evaluatie voelt dan ook als een steun in de rug voor duizenden KLM’ers en voor onze kanttekeningen en het verweer dat wij hadden tegen het voorwaardenpakket. Juist in tijden van crisis moeten we vast blijven houden aan (grond)rechten, regels en (internationale) normen en verdragen. Wij hopen dat deze evaluatie bijdraagt aan een andere werkwijze van de overheid en voorwaarden stelt die passen bij de kortetermijndoelstelling en rol als leningverschaffer.